Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một thiết chế quan trọng của pháp luật dân sự. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này. Vậy bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là gì? Căn cứ nào để làm phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng?
Contents
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là gì?
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là trách nhiệm dân sự do thực tế gây ra thiệt hại giữa các chủ thể, bên có hành vi oan sai phải bồi thường cho bên bị thiệt hại.
Trong trường hợp này, trách nhiệm pháp lý có nghĩa là nghĩa vụ và nghĩa vụ của bên chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bên bị thiệt hại.
Tiếp cận dưới góc độ khoa học pháp lý, chúng ta thấy rằng mỗi người sống trong xã hội phải tôn trọng những quy tắc chung của xã hội, không thể vì lợi ích của mình mà xâm phạm quyền lợi chính đáng của mình và pháp luật của người khác.
Khi một người vi phạm nghĩa vụ pháp lý của mình bằng cách gây tổn hại cho người khác, thì bản thân người đó phải chịu thiệt hại do hành vi của mình gây ra. Việc phải bồi thường thiệt hại cho người khác do phải gánh chịu hậu quả bất lợi được hiểu là bồi thường thiệt hại.
Theo quan điểm của TS Nguyễn Minh Oanh – Giảng viên Khoa Luật Dân sự, Trường Đại học Luật Hà Nội: “Trách nhiệm bồi thường thiệt hại là một loại trách nhiệm dân sự mà khi một người vi phạm nghĩa vụ pháp lý mà gây thiệt hại. đối với người khác phải sửa chữa những thiệt hại mà họ gây ra ”.
Theo tác giả Đỗ Chính: “Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được hiểu là một loại trách nhiệm dân sự mà khi một người vi phạm nghĩa vụ mà pháp luật quy định ngoài hợp đồng xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khác phải sửa chữa thiệt hại do mình gây ra.
Một quan điểm khác cho rằng: “Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm dân sự của bên có lỗi do (cố ý hoặc không cố ý) gây ra tổn hại đến tính mạng, sức khoẻ, thể chất, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản của pháp nhân, chủ thể khác, bên vi phạm gây thiệt hại có nghĩa vụ sửa chữa toàn bộ thiệt hại mà bên bị thiệt hại phải gánh chịu.
Trong khoa học luật dân sự, trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được hiểu là “bộ phận cấu thành của chế định trách nhiệm dân sự; là quan hệ pháp luật dân sự phát sinh giữa khách thể của thiệt hại và khách thể của thiệt hại; là biện pháp cưỡng chế áp dụng đối với chủ thể thực hiện hành vi trái pháp luật, gây nguy hại cho chủ thể khác.
Qua các quan điểm trên, tác giả cũng đưa ra khái niệm trách nhiệm Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là gì? Trách nhiệm sửa chữa thiệt hại ngoài hợp đồng là một loại trách nhiệm dân sự phát sinh khi một người vi phạm nghĩa vụ do pháp luật quy định ngoài hợp đồng làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bên kia. Nếu không, nó phải sửa chữa những thiệt hại mà nó gây ra.
Xem thêm: Bồi thường thiệt hại trong thương mại
Quy định pháp luật về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
1. Thiệt hại thực tế phải được bồi thường đầy đủ và kịp thời. Các bên có thể thoả thuận mức trả công, hình thức trả công bằng tiền, hiện vật hoặc hiệu quả công việc, phương thức trả công làm một hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Phải tôn trọng sự thoả thuận của các bên về mức bồi thường, hình thức bồi thường và phương thức bồi thường, nếu thoả thuận này không trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Trong trường hợp các bên không thỏa thuận được thì khi giải quyết tranh chấp về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng cần chú ý:
Phải bồi thường toàn bộ thiệt hại, nghĩa là khi có yêu cầu bồi thường thiệt hại. đền bù. Thông thường, những thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng, danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm cần căn cứ vào các quy định có liên quan của Bộ luật Dân sự trong trường hợp cụ thể đó. các bên buộc người gây ra thiệt hại phải sửa chữa những thiệt hại tương ứng đó.
Để thiệt hại được bồi thường kịp thời, Toà án phải giải quyết kịp thời yêu cầu bồi thường thiệt hại trong thời hạn luật định. Trong trường hợp cần thiết, có thể áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật tố tụng để giải quyết yêu cầu khẩn cấp của đương sự.
2. Bên chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình.
Người gây thiệt hại chỉ được giảm mức bồi thường khi có đủ hai điều kiện sau:
Thiệt hại do lỗi không tự nguyện;
Thiệt hại xảy ra quá lớn so với khả năng kinh tế trước mắt và lâu dài của người gây thiệt hại, tức là thiệt hại xảy ra thì người đó có nghĩa vụ bồi thường liên quan đến tình hình kinh tế trước mắt cũng như thiệt hại do , về lâu dài, họ có thể không thể sửa chữa tất cả hoặc hầu hết các hư hỏng.
3. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế, bên bị thiệt hại hoặc bên có trách nhiệm thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác sửa đổi mức bồi thường.
Mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế, có nghĩa là do diễn biến của tình hình kinh tế, xã hội, giá cả biến động, việc bồi thường được đưa ra không phù hợp hơn trong hoàn cảnh của sự kiện này hoặc do một thay đổi thương tật hoặc khả năng lao động của người bị thương tật dẫn đến mức bồi thường không còn phù hợp với sự thay đổi đó hoặc do thay đổi khả năng kinh tế của người gây thiệt hại…
4. Khi người bị thương bên có lỗi trong việc gây ra thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do mình gây ra.
5. Bên có quyền và lợi ích bị thiệt hại không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn ngừa, hạn chế thiệt hại cho mình.
Xem thêm: Bồi thường thiệt hại khi đơn phương chấm dứt hợp đồng
Căn cứ yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng
Căn cứ nào để phát sinh trách nhiệm sửa chữa những hư hỏng ngoài hợp đồng? là cơ sở pháp lý để cơ quan nhà nước có liên quan xác định trách nhiệm bồi thường.
Theo khoản 1 Điều 584 BLDS 2015: “Người nào có hành vi gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại. phải được thanh toán, trừ khi có quy định khác trong Bộ luật này hoặc các luật khác có liên quan.
Mặt khác, theo quy định tại Điều 275 Bộ luật dân sự 2015 thì một trong những căn cứ làm phát sinh nghĩa vụ dân sự là tình tiết “gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật” và tương ứng với căn cứ này là các điều khoản trong chương XX, phần thứ ba của Bộ luật Dân sự “Trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng”.
Như vậy, căn cứ để xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là “hành vi phạm tội của người gây thiệt hại”. Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy Bộ luật dân sự năm 2015 quy định cụ thể những căn cứ mở trách nhiệm dân sự ngoài hợp đồng vì lợi ích của bên bị thiệt hại.
Do đó, trách nhiệm ngoài hợp đồng phát sinh khi có đủ các điều kiện sau:
Một là: Đã xảy ra thiệt hại
Thiệt hại là yếu tố cấu thành trách nhiệm Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng là gì? . Nghĩa vụ bồi thường chỉ tồn tại trong trường hợp có thiệt hại về vật chất hoặc thiệt hại về tinh thần.
Thiệt hại về vật chất là sự mất mát hoặc thiệt hại đối với lợi ích vật chất được pháp luật bảo vệ; thiệt hại vật chất có thể được tính đến một số tiền nhất định.
Thiệt hại về tinh thần được hiểu là hậu quả của việc người bị thương bị tổn thương tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, uy tín bị tổn thương, tổn thương về tinh thần, mất mát, mất lòng tin, sự tín nhiệm, tin cậy… và phải bồi thường cho ai. những mất mát mà họ phải gánh chịu.
Hai là: Hành vi gây thiệt hại là hành vi trái pháp luật
Hành vi trái pháp luật trách nhiệm dân sự là hành vi cụ thể của chủ thể được thể hiện bằng những hành động hoặc hành động làm tổn hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, bao gồm: những việc mà pháp luật cấm, không làm những việc mà pháp luật quy định, vượt quá giới hạn mà pháp luật cho phép hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
Thứ ba: Có mối liên hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra
Thiệt hại xảy ra phải là kết quả tất yếu của hành vi trái pháp luật, và ngược lại, hành vi trái pháp luật là nguyên nhân của sự xấu hổ.
Một hành vi bất hợp pháp sẽ là nguyên nhân gây ra thiệt hại nếu có mối quan hệ không thể tránh khỏi giữa hành vi này và thiệt hại là thường xuyên và không phải ngẫu nhiên. Thiệt hại sẽ là kết quả tất yếu của một hành vi nếu trong bản thân hành vi đó, cũng như trong các điều kiện cụ thể xảy ra, có khả năng thực sự gây ra thiệt hại.
Trong khi Bộ luật Dân sự (2005) quy định ba nguyên tắc cơ bản trong vấn đề yêu cầu ngoài hợp đồng, như quy định tại Điều 605, thì Bộ luật Dân sự năm 2015 đã bổ sung hai nguyên tắc sau:
– Khi bên bị thiệt hại do người có lỗi không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.
– Bên có quyền và lợi ích bị thiệt hại sẽ không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết và hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho mình.
Như vậy, trách nhiệm sửa chữa thiệt hại ngoài hợp đồng cũng là một hình thức phạt vi phạm mà người có hành vi vi phạm phải chịu và sẽ phát sinh khi có đủ các căn cứ và điều kiện nêu trên.
Xem thêm: Bồi thường thiệt hại tài sản công ty
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn
