Viên chức là ”công dân tự do” nên Nhà nước chú trọng quy định quyền trước, khác với cán bộ, công chức là người thực thi quyền lực nhà nước phải coi trọng nghĩa vụ. Vậy, nghĩa vụ của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp gồm những nghĩa vụ nào? Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin để bạn đọc hiểu sâu sắc hơn.

Điều 17. Nghĩa vụ của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp

(i) Thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ được giao bảo đảm yêu cầu về thời gian và chất lượng.

(ii) Phối hợp tốt với đồng nghiệp trong thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ.

(iii) Chấp hành sự phân công công tác của người có thẩm quyền.

(iv) Thường xuyên học tập nâng cao trình độ, kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ.

(v) Khi phục vụ nhân dân, viên chức phải tuân thủ các quy định sau: Có thái độ lịch sự, tôn trọng nhân dân; Có tinh thần hợp tác, tác phong khiêm tốn; Không hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà đối với nhân dân; Chấp hành các quy định về đạo đức nghề nghiệp.

(vi) Chịu trách nhiệm về việc thực hiện hoạt động nghề nghiệp.

(vii) Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Nội dung nghĩa vụ của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp được quy định tại mục 2 Chương II Luật viên chức năm 2010 sửa đổi năm 2019. So với Điều 16 ”Nghĩa vụ chung của viên chức” quy định những nghĩa vụ rất chung chung, có thể áp dụng cho mọi công dân, một số ý là cho mọi đảng viên. Chỉ có nghĩa vụ ”chí công vô tư” đối với viên chức có lẽ là đòi hỏi không phù hợp, trước hết đối với viên chức thực hiện dịch vụ công. Dịch vụ công vốn không nhằm mục đích lợi nhuận, nhưng nhiều đơn vị dịch vụ công chưa hẳn đã chí công vô tư, chưa nói đến các viên chức cụ thể trong các đơn vị đó. Chỉ viên chức quản lý và viên chức trong các đơn vị dịch vụ công phục vụ quản lý nhà nước mới cần có nghĩa vụ này.

Điều 16. Nghĩa vụ chung của viên chức

(i) Chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam và pháp luật của Nhà nước.

(ii) Có nếp sống lành mạnh, trung thực, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

(iii) Có ý thức tổ chức kỷ luật và trách nhiệm trong hoạt động nghề nghiệp; thực hiện đúng các quy định, nội quy, quy chế làm việc của đơn vị sự nghiệp công lập.

(iv) Bảo vệ bí mật nhà nước; giữ gìn và bảo vệ của công, sử dụng hiệu quả tiết kiệm tài sản được giao.

(v) Tu dưỡng, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, thực hiện quy tắc ứng xử của viên chức.

Trong Điều 17 ”Nghĩa vụ của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp” có quy định đáng chú ý ở khoản 5 về phục vụ nhân dân: Có thái độ lịch sự, tôn trọng nhân dân; Có tinh thần hợp tác, tác phong khiêm tốn; Không hách dịch, cửa quyền, gây khó khăn, phiền hà đối với nhân dân; Chấp hành các quy định về đạo đức nghề nghiệp.

Ngoài các nghĩa vụ quy định tại 2 điều trên, viên chức quản lý còn có các nghĩa vụ theo Điều 18 như sau:

(i) Chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ của đơn vị theo đúng chức trách, thẩm quyền được giao;

(ii) Thực hiện dân chủ, giữ gìn sự đoàn kết, đạo đức nghề nghiệp trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách;

(iii) Chịu trách nhiệm hoặc liên đới chịu trách nhiệm về việc thực hiện hoạt động nghề nghiệp của viên chức thuộc quyền quản lý, phụ trách;

(iv) Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực; quản lý, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, tài chính trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách;

(v) Tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong đơn vị được giao quản lý, phụ trách.

Những điều viên chức không được làm

Điều 19. Những việc viên chức không được làm

(i) Trốn tránh trách nhiệm, thoái thác công việc hoặc nhiệm vụ được giao; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý bỏ việc; tham gia đình công.

(ii) Sử dụng tài sản của cơ quan, tổ chức, đơn vị và của nhân dân trái với quy định của pháp luật.

(iii) Phân biệt đối xử dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo dưới mọi hình thức.

(iv) Lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để tuyên truyền chống lại chủ trương đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước hoặc gây phương hại đối với thuần phong, mỹ tục, đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân và xã hội.

(v) Xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp.

(v) Những việc khác viên chức không được làm theo quy định của Luật phòng, chống tham nhũng, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Theo quy định Điều 19 quy định những việc viên chức không được làm. Nhưng ngoài những quy định cấm khá chung, chỉ có quy định đáng chú ý là cấm tham gia đình công và những việc khác viên chức không được làm theo quy định của Luật phòng, chống tham nhũng, Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các quy định khác của pháp luật có liên quan. Ở đây lại gặp dẫn chiếu chung chung mà không chỉ rõ điều nào cụ thể của văn bản cụ thể nào như quy định tương ứng của Luật cán bộ, công chức năm 2008.

Cần lưu ý rằng, ngoài các văn bản kể trên, những quy định cụ thể về viên chức nhà nước và hoạt động của họ, tức là của quy chế pháp luật hành chính của viên chức nhà nước, còn nằm trong các luật về tổ chức nhà nước, các luật chuyên ngành và nhiều văn bản khác.

Luật viên chức năm 2010 quy định các nghĩa vụ trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức, nhưng các nội dung không đáng chú ý vì là đương nhiên. Nghĩa vụ khi phục vụ nhân dân, viên chức phải chấp hành các quy định về đạo đức nghề nghiệp.

Theo khoản 2 Điều 3 Luật viên chức năm 2010 quy định: Đạo đức nghề nghiệp là các chuẩn mực về nhận thức và hành vi phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền quy định. Mà đạo đức nghề nghiệp thông thường sẽ đi liền với quy tắc ứng xử: Quy tắc ứng xử là các chuẩn mực xử sự của viên chức trong thi hành nhiệm vụ và trong quan hệ xã hội do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, phù hợp với đặc thù công việc trong từng lĩnh vực hoạt động và được công khai để nhân dân giám sát việc chấp hành.

Những quy định mới về đạo đức nghề nghiệp của viên chức được ban hành tùy theo từng ngành, từng lĩnh vực. Những nghĩa vụ của viên chức trong hoạt động nghề nghiệp càng làm tăng tính pháp lý và có sự tương đồng với các nguyên tắc trong hoạt động nghề nghiệp của viên chức mà cụ thể như sau:

(i) Tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật trong quá trình thực hiện hoạt động nghề nghiệp.

(ii) Tận tụy phục vụ nhân dân.

(iii) Tuân thủ quy trình, quy định chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử.

(iv) Chịu sự thanh tra, kiểm tra, giám sát của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền và của nhân dân.

Trong những nghĩa vụ của viên chức có những nghĩa vụ chung cho mọi viên chức và những nghĩa vụ riêng, đặc thù của từng loại viên chức được quy định trong các văn bản dưới luật, văn bản pháp luật chuyên ngành và các văn bản khác.

Đối với viên chức quản lý trách nhiệm còn nhiều hơn với viên chức không giữ chức vụ quản lý bởi vì viên chức quản lý là người được bổ nhiệm giữ chức vụ quản lý có thời hạn, chịu trách nhiệm điều hành, tổ chức thực hiện một hoặc một số công việc trong đơn vị sự nghiệp công lập và được hưởng phụ cấp chức vụ quản lý.

• Thủ tục giải quyết cho viên chức thôi việc theo nguyện vọng
• Nhiệm vụ và quyền hạn của hội đồng tuyển dụng viên chức
• Các trường hợp được nâng bậc lương trước thời hạn của cán bộ, công chức, viên chức

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.