Căn cứ vào cơ quan ban hành, nguồn của Luật hành chính được chia làm sáu loại
Contents
Luật
Luật là hình thức cao nhất của việc thực hiện quyền lực nhà nước không chỉ vì hiệu lực pháp lý của nó mà còn vì sự uỷ quyền pháp lý – luật do chính những đại biểu dân cử làm ra. Loại văn bản pháp luật này có hai đặc điểm là do cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành và có hiệu lực pháp lí cao hơn tất cả các văn bản quy phạm pháp luật khác. Vị trí cao nhất của luật thể hiện ở chỗ chỉ Quốc hội mới có quyền ban hành , sửa đổi , bổ sung , thay thế hay bãi bỏ luật. Mặt khác , mọi văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ban hành đều bắt buộc phải có nội dung phù hợp với luật và nhằm thi hành luật.
Căn cứ vào nội dung, tính chất và ý nghĩa của những điều quy định trong luật, có thể phân biệt hiến pháp và luật. Hiến pháp( gồm hiến pháp và các luật bổ sung hay sửa đổi hiến pháp ) là luật cơ bản của Nhà nước, quy định chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, chính sách đối ngoại, an ninh, quốc phòng, địa vị pháp lý của công dân, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước v … Như vậy, hiến pháp quy định những điều cơ bản có tính nguyên tắc , làm cơ sở cho toàn bộ hệ thống pháp luật, trong đó có luật hành chính. Hiến pháp là nguồn quan trọng nhất của luật hành chính.
Các luật quy định các vấn đề cơ bản thuộc lĩnh vực kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, dân tộc, tôn giáo, văn hoá, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, môi trường, đối ngoại, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, chế độ công vụ, cán bộ, công chức, quyền và nghĩa vụ của công dân.
Các luật đều có nội dung là những quy định cụ thể , chi tiết những vấn đề cơ bản được ghi nhận trong hiến pháp . Thực tiễn lập pháp cho thấy luật quy định những vấn đề quan trọng trong quản lý nhà nước và xã hội khi những vấn đề đó đã chín muồi và có đủ điều kiện để Quốc hội quy định ổn định trong thời gian dài . Trong các luật do Quốc hội ban hành , những luật có chứa đựng quy phạm pháp luật hành chính là nguồn quan trọng của luật hành chính ( như Luật tổ chức Chính phủ , Luật Cán bộ , Công chức v.v. ) .
Nghị quyết của Quốc hội
Nghị quyết của Quốc hội được ban hành để quyết định nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội; dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương; điều chỉnh ngân sách nhà nước ; phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước; quy định chế độ làm việc của Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các uỷ ban của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội; phê chuẩn điều ước quốc tế và quyết định các vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Những nghị quyết hoặc phần của nghị quyết có chứa đựng các quy phạm pháp luật hành chính được coi là nguồn của luật hành chính . Ví dụ : Nghị quyết của Quốc hội số 64 / 2013 / QH13 ngày 28/11/2013 quy định một số điểm thi hành Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Pháp lệnh của Uỷ ban thường vụ Quốc hội
Pháp lệnh do Uỷ ban thường vụ Quốc hội ban hành để quy định về các vấn đề được Quốc hội giao , sau một thời gian thực hiện trình Quốc hội xem xét, quyết định ban hành luật. Pháp lệnh có hiệu lực pháp lí thấp hơn luật. Trong thực tiễn ở nước ta , pháp lệnh dùng để điều chỉnh các quan hệ xã hội quan trọng mà chưa có luật điều chỉnh , nói cách khác , chưa có đủ điều kiện để ban hành luật . Có nhiều pháp lệnh có chứa đựng các quy phạm pháp luật hành chính và được coi là nguồn của luật hành chính
Xem thêm: Ngành luật hành chính là gì, chức năng của Luật hành chính
Đơn thư Tố cáo? Quy trình, thủ tục giải quyết?
Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội
Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội được ban hành để giải thích hiến pháp, luật, pháp lệnh; hướng dẫn hoạt động của hội đồng nhân dân ; quyết định tuyên bố tình trạng chiến tranh , tổng động viên hoặc động viên cục bộ , ban bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc từng địa phương và quyết định những vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Uỷ ban thường vụ Quốc hội . Nghị quyết hoặc phần của nghị quyết có chứa đựng quy phạm pháp luật hành chính được coi là nguồn của luật hành chính . Ví dụ : Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội số 1053 / 2006 / NQ – UBTVQH11 ngày 10/11/2006 giải thích khoản 6 Điều 19 Luật kiểm toán nhà nước . Nghị quyết của hội đồng nhân dân : Theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của hội đồng nhân dân , Uỷ ban nhân dân năm 2004 thì nghị quyết là hình thức văn bản quy phạm pháp luật duy nhất mà hội đồng nhân dân các cấp ban hành và được ban hành trong các trường hợp sau đây :
+ Quyết định những chủ trương , chính sách , biện pháp nhằm bảo đảm thi hành hiến pháp, luật , văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên ;
+ Quyết định kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội , ngân sách , quốc phòng , an ninh ở địa phương ;
+ Quyết định biện pháp ổn định và nâng cao đời sống của nhân dân , hoàn thành mọi nhiệm vụ cấp trên giao cho
+ Quyết định trong phạm vi thẩm quyền được giao những chủ trương , biện pháp có tính chất đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của địa phương nhằm phát huy tiềm năng của địa phương nhưng không được trái với các vấn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên;
+ Văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên giao cho hội đồng nhân dân quy định một vấn đề cụ thể. Khi trong nghị quyết có các quy phạm pháp luật hành chính thì nghị quyết ( hoặc một phần của nghị quyết ) được coi là nguồn của luật hành chính, Ví dụ : Nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội số 08 / 2013 / NQ – HĐND ngày 17/2013 về số lượng, chức danh, mức phụ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách ở xã , phường , thị trấn và ở thôn, tổ dân phố trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết trong lĩnh vực pháp luật tố tụng được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.
