Bồi thường thiệt hại trong thương mại là một quy định nhằm bù đắp những tổn thất mà bên bị vi phạm phải chịu chứ không nhằm trừng phạt bên bị vi phạm. Vậy pháp luật quy định như thế nào về bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực thương mại?
Contents
Bồi thường thiệt hại trong thương mại là gì?
Thương mại luôn là lĩnh vực đem lại cho nền kinh tế nhiều lợi nhuận Nhiều người hoạt động trong lĩnh vực này ắt hẳn sẽ không xa lạ với các hợp đồng thương mại và nghĩa vụ khi giao kết hợp đồng thường mại cũng như những việc phải thực hiện khi hợp đồng bị vi phạm, đặc biệt là vấn đề bồi thường thiệt hại.
Bồi thường thiệt hại trong thương mại là một hình thức trách nhiệm dân sự nhằm mục đích buộc bên có hành vi gây thiệt hại phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả bằng cách đền bù về cả tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại về vật chất là trách nhiệm mà bên gây thiệt hại phải bù đắp tổn thất về vật chất thiệt hại trên thực tế, được tính thành tiền do bên vi phạm nghĩa vụ gây ra, thiệt hại được tính bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí để ngăn chặn hoặc hạn chế thiệt hại và thu nhập thực tế bị mất hay bị giảm sút. Tại Khoản 1 Điều 302 Luật Thương mại 2005 quy định về bồi thường thiệt hại trong hợp đồng như sau:
“Điều 302. Bồi thường thiệt hại
1. Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm.”
Mục đích của bồi thường thiệt hại trong thương mại là để bù đắp cho bên bị vi phạm và có thiệt hại trên thực tế, chứ không nhằm mục đích để trừng phạt bên vi phạm trong quan hệ hợp đồng. Xuất phát từ quan điểm không thể để bên bị vi phạm có tổn thất về vật chất khi bên còn lại vi phạm nghĩa vụ hợp đông, chế tài bồi thường thiệt hại bằng tiền phải được áp dụng một cách hợp lý cho bên bị vi phạm được hưởng những gì họ đáng ra được hưởng nếu hợp đồng không bị vi phạm.
Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại trong thương mại được coi là nghĩa vụ mới của bên vi phạm thay thế cho nghĩa vụ mà họ không được thực hiện hoặc bổ sung cho nghĩa vụ không được bên kia thực hiện đúng, vấn đề bồi thường thiệt hại chỉ xảy ra khi bên bị vi phạm có thiệt hại trên thực tế. Vì thế, mức bồi thường phải được xác định một cách đầy đủ và chính xác bao gồm tổn thất thực tế mà bên bị vi phạm phải chịu do hành vi vi phạm hợp đồng của bên kia và khoản lợi nhuận bị mất mà bên bị vi phạm có thể được nếu bên kia thực hiện đúng và đủ các nghĩa vụ của mình.
Do mang tính bù đắp nên số tiền bồi thường sẽ không thể vượt quá số tiền mà bên bị vi phạm thiệt hại thực tế. Đây là nguyên tắc xác định mức bồi thường thiệt hại do một bên vi phạm hợp đông, từ đó hạn chế mức bồi thường không lớn hơn mức thiệt hại thực tế của bên bị vi phạm. Bên yêu cầu bồi thường thiệt hại cần áp dụng những biện pháp hợp lý để hạn chế các tổn thất bao gồm các khoản lợi trực tiếp đáng ra được hưởng do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra.
Một số hình thức bồi thường thiệt hại trong thương mại
Bồi thường thiệt hại có nhiều hình thức khác nhau: Bên vi phạm có thể bù đắp những thiệt hại thực tế phát sinh từ hành vi vi phạm hợp đồng bao gồm tổn thất thực tế và các khoản lợi bị mất hoặc đền bì thiệt hại cho thanh toán chậm nếu như bên vi phạm thanh toán chậm. Thực tế, chậm thanh toán có thể gây ra các tổn thất nhất định. Ví dụ, bên bị vi phạm có thể phải vay ngân hàng để tiếp tục duy trì các đơn hàng trong khoản thời gian bị chậm thanh toán. Để được bồi thường thì cần phải xác định chính xác thiệt hại khi bị thanh toán chậm.
Ngoài ra, các bên còn có thể áp dụng các chế tài nếu đã thỏa thuận trước đó trong hợp đồng, cụ thể:
Phạt vi phạm: Nếu các bên có thỏa thuận phạt vi phạm trong hợp đồng thì bên bị vi phạm có quyền áp dụng các chế tài phạt vi phạm và buộc bên vi phạm bồi thường thiệt hại khi xảy ra tranh chấp hợp đồng.
Các loại chế tài khác: Một bên sẽ không bị mất quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với tổn thất do bên kia vi phạm hợp đồng khi mà đã áp dụng các chế tài khác.
Trường hợp miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong thương mại
Trong thực tế, khi xác lập các hợp đồng trong thương mại, một khi các bên có sự vi phạm thì vấn đề bồi thường thiệt hại trong thương mại sẽ được đặt ra. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào có sự vi phạm cũng phải bồi thường thiệt hại. Có những trường hợp sẽ được miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại, cụ thể nếu rơi vào những trường hợp sau đây thì sẽ được miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại:
- Xảy ra trường hợp miễn trách nhiệm đã được các bên thỏa thuận trước đó;
- Xảy ra sự kiện bất khả kháng;
- Hành vi vi phạm của một bên do lỗi hoàn toàn của bên kia;
- Hành vi vi phạm của một bên do thực hiện các chính sách và quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền mà các bên không thể lường trước tại thời điểm giao kết hợp đồng.
Như vậy là Luật Hành Chính đã cung cấp cho bạn những thông tin pháp lý về bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực thương mại. Những vấn đề pháp luật thú vị khác mời quý bạn đọc đón xem những bài viết về pháp luật khác của chúng tôi.
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn
