Cưỡng chế hành chính: Khái niệm và đặc điểm

0
1525

Cưỡng chế hành chính là tổng hợp các biện pháp do luật hành chính quy định. Từ đó tác động một cách trực tiếp hay gián tiếp lên tâm lí tư tưởng hành vi của cá nhân hoặc tổ chức; buộc các chủ thể đó phải thực hiện các nghĩa vụ pháp lí nhằm mục đích phòng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lí hành vi trái pháp luật, bảo đảm trật tự và kỷ luật trong hoạt động hành chính.

Bài viết được thực hiện bởi: Luật gia Huỳnh Thu Hương – Công ty Luật TNHH Everest – Tổng đài tư vấn (24/7): 1900 6198

Khái niệm cưỡng chế hành chính

Cưỡng chế hành chính là tổng hợp các biện pháp do luật hành chính quy định. Từ đó tác động một cách trực tiếp hay gián tiếp lên tâm lí tư tưởng hành vi của cá nhân hoặc tổ chức; buộc các chủ thể đó phải thực hiện các nghĩa vụ pháp lí nhằm mục đích phòng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lí hành vi trái pháp luật, bảo đảm trật tự và kỷ luật trong hoạt động hành chính.

Hình thức bảo đảm cưỡng chế là: ban hành các quy phạm pháp luật hành chính có tính chất bảo vệ; ra các quyết định hoặc trực tiếp thực hiện các quyết định áp dụng các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn hoặc xử lý các vi phạm hành chính.

Đặc điểm của cưỡng chế hành chính

Các biện  pháp cưỡng chế hành chính có thể do các loại cơ quan khác nhau thực hiện, kể cả hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân các cấp. Nhưng nhiều nhất là những cơ quan chuyên trách thực hiện chức năng bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong hành chính. Tuy nhiên, thủ tục này đơn giản hơn so với thủ tục áp dụng cưỡng chế hình sự và dân sự. Toà án chỉ áp dụng cưỡng chế hành chính trong những trường hợp ngoại lệ, nghĩa là không phải bất kỳ cơ quan hành chính nào cũng có thẩm quyền áp dụng cưỡng chế mà chỉ những cơ quan nhất định trong số đó được nhà nước trao quyền. Theo nguyên tắc chung, việc áp dụng cưỡng chế nằm ngoài trình tự xét xử của toà án. Tuy nhiên, với việc tăng cường vai trò của toà án, thẩm phán việc thành lập và đi vào hoạt động của toà hành chính thì những trường hợp toà án áp dụng cưỡng chế hành chính sẽ ngày càng nhiều hơn.

Cũng như thủ tục hành chính, hình thức này không chỉ nhằm bảo đảm thực hiện, bảo vệ các quy phạm vật chất của ngành luật hành chính mà còn bảo đảm thực và bảo vệ các quy phạm vật chất của nhiều ngành luật khác, như luật hành chính, luật đất đai, kinh tế…

Nét đặc trưng cơ bản của cưỡng chế: là giữa cơ quan, người có thẩm quyền áp dụng cưỡng chế hành chính và cơ quan, người bị áp dụng cưỡng chế hành chính không có quan hệ trực thuộc mà chỉ có quan hệ kiểm tra giám sát. Trong việc áp dụng cưỡng chế kỷ luật thì người có quyền áp dụng hình thức cưỡng chế đó và người bị áp dụng phải có quan hệ trực thuộc.

Ngoài ra, không phải biện pháp cưỡng chế nào cũng chỉ áp dụng khi có vi phạm pháp luật xảy ra, mà có thể áp dụng ngay cả khi không có vi phạm xảy ra như biện pháp phòng ngừa hành chính.

Nguyên tắc cưỡng chế hành chính

Ở Việt Nam, việc sử dụng phương pháp cưỡng chế đòi hỏi phải tuân theo những nguyên tắc quan trọng sau:

Chỉ áp dụng cưỡng chế khi nào thuyết phục không hiệu quả.

Chỉ áp dụng các biện pháp cưỡng chế hi nào có quyết định cụ thể và rõ ràng, tuân theo đúng quy định về thẩm quyền, trình tự và thủ tục.

Khi cần thiết áp dụng các biện pháp cưỡng chế thì phải lựa chọn các biện pháp mang đến thiệt hại ở mức thấp nhất cho đối tượng bị áp dụng.

Ngay cả khi áp dụng cưỡng chế vẫn phải tiến hành thuyết phục để tạo điều kiện cho đối tượng quản lý tự giác chấp hành các mệnh lệnh của chủ thể quản lý.

Hiện nay, các tình trạng vi phạm pháp luật ngày càng tăng, tỷ lệ với sự phát triển của kinh tế. Đòi hỏi sự linh động trong bộ máy quản lý hành chính. Tuy nhiên, lĩnh vực cưỡng chế trong vi phạm hành chính hiện nay chưa hiệu quả, do đó kéo theo nhiều hậu quả phát sinh.

Việc quy định và áp dụng các biện pháp cưỡng chế hiện nay trong một số trường hợp chưa đúng với tính chất của các biện pháp đã làm biến dạng mục đích của việc áp dụng biện pháp ngăn chặn này. Nguyên nhân của thực trạng này là do pháp luật không quy định chính xác tính chất, nội dung, vai trò của mỗi nhóm biện pháp cưỡng chế đã làm cho pháp luật thiếu tính đồng bộ, thống nhất, từ đó làm hạn chế đến hiệu quả của hoạt động cưỡng chế.

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

  1. Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
  2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
  3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.

TRẢ LỜI

Vui lòng nhập bình luận của bạn!
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây