Trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

0
52

Phòng vệ chính đáng là gì? Quy định pháp luật về vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng? Quy định trách nhiệm về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng? Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng? Chúng tôi sẽ giải thích rõ hơn về vấn đề này trong bài viết dưới đây.

vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Phòng vệ chính đáng là gì?

Theo quy định tại Điều 22 Bộ luật Hình sự năm 2015:

(i) Phòng vệ chính đáng là hành vi của một người nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác hoặc lợi ích của nhà nước, cơ quan công quyền, tổ chức mà không có biện pháp đối phó cần thiết, chống lại người bảo vệ lợi ích nói trên bị tổn thương.

Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.

(iii) Vượt qua ranh giới phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả thô bạo, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại. Những cá nhân có hành động vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật này.

Quy định pháp luật về vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Về phía người bị hại (người chết hoặc bị thương)

Người bị hại phải là người đang có hành vi tấn công lợi ích của nhà nước, tổ chức, cá nhân người phòng vệ hoặc người khác. Hành vi vi phạm này phải có tính chất nguy hiểm về vật chất. Khi xem xét hành vi vi phạm trong trường hợp tự vệ, người có hành vi chống trả làm chết người hoặc bị thương được coi là hành vi chống trả, không phải là hành vi phạm tội. Gây thương tích cho thủ phạm là một cách phòng vệ chính đáng.

Về phía người phòng vệ

Nếu thiệt hại do người phạm tội gây ra là thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, nhân phẩm, danh dự hoặc những thiệt hại khác cho lợi ích xã hội thì người thực hiện hành vi phòng vệ gây ra, chỉ có thể gây tổn hại đến tính mạng, sức khỏe của người thực hiện hành vi phạm tội.

Hành vi chống trả phải cần thiết

Cần thiết không có nghĩa là xác định ngang bằng nhau như khi xác định toán học. Các biện pháp đối phó cần thiết trước hết phải dựa trên bản chất của lợi ích bị tổn thương, bản chất của hành động xâm phạm và các mối liên hệ khác giữa hành động xâm phạm và hành động phòng vệ. Nó không chỉ nhằm mục đích loại bỏ các mối đe dọa và đẩy lùi các cuộc tấn công bất hợp pháp, mà còn thể hiện thái độ tích cực đối với các cuộc tấn công vào lợi ích của nhà nước, tổ chức, của chính mình hoặc của người khác. Phòng thủ có thể bảo vệ được cũng là một quyền của con người, không chỉ là nghĩa vụ, và do đó không đòi hỏi các phương pháp và phương tiện của những người bào chữa phải giống với các phương pháp và phương tiện của kẻ tấn công.

Khi hành động chống trả rõ ràng là quá mức đối với tính chất và mức độ nguy hiểm không phù hợp với xã hội mà hành vi xâm hại vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng thì người này phải chịu trách nhiệm hình sự. Cụ thể là: Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác theo Điều 136, vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc giới hạn cần thiết để bắt giữ người phạm tội.

Quy định khác

(i) Người nào cố ý gây thương tích cho người khác mà vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây tổn hại cho sức khỏe vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc vượt quá mức cần thiết trong thời gian giam giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hoặc cải tạo không giam giữ trước khi xét xử đến 3 năm.

(ii) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Đối với 02 người trở lên mà tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% – 60%;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên.

(iii) Phạm tội làm chết 02 người trở lên hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của 02 người trở lên mà tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 61% trở lên, thì bị phạt tù từ 01 – 03 năm.

Quy định trách nhiệm về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

Theo quy định tại Điều 585 BLDS năm 2015, nguyên tắc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng như sau:

(i) Những thiệt hại thực tế phải được thanh toán toàn bộ, không chậm trễ. Các bên có thể thoả thuận thanh toán bằng hiện vật hoặc có thể thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một lần hay nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có những quy định khác.

(ii) Những người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu như không có lỗi hoặc có thể do lỗi mà thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của họ.

(iii) Nếu mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây ra thiệt hại có quyền nộp đơn yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường.

(iv) Nếu như bên bị thiệt hại là do lỗi của mình gây ra thì không được bồi thường phần thiệt hại đó. Bên có quyền và lợi ích bị xâm phạm sẽ không được bồi thường nếu người gây thiệt hại không thực hiện các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn cũng như hạn chế thiệt hại.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

vượt qua giới hạn phòng vệ chính đáng
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

Nếu bị tổn hại về sức khoẻ thì người gây thiệt hại phải bồi thường về sức khoẻ theo quy định tại Điều 589 Bộ luật Dân sự năm 2015, quy định:

(i) Chi phí hợp lý để chữa bệnh, chăm sóc, phục hồi sức khoẻ và tổn thất, suy giảm sức khoẻ, chức năng của chủ thể dữ liệu;

(ii) Khoản thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thương; nếu thu nhập thực tế của người bị thương không ổn định, không xác định được thì sử dụng mức thu nhập bình quân của người lao động cùng loại;

(iii) Chi phí hợp lý và thiệt hại thực tế về thu nhập của những người chăm sóc người bị thương trong quá trình điều trị; nếu người bị thương mất khả năng lao động và cần được chăm sóc thì thiệt hại bao gồm các chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thương;

(iv) Ngoài ra, trong trường hợp gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác thì người có trách nhiệm bồi thường phải bồi thường thiệt hại quy định tại khoản 1 Điều này và thêm một khoản tiền nữa để bù đắp tổn thất về tinh thần.

Mức bồi thường thiệt hại về tinh thần do các bên thỏa thuận; Nếu không thoả thuận được thì mức tối đa cho một người bị xâm phạm về sức khỏe không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do nhà nước quy định.

Nếu có thiệt hại do bạo lực thì người gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định tại Điều 590 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

(i) Thiệt hại do nguy hại đến sức khỏe theo Điều 590 BLDS 2015

(ii) Chi phí mai táng hợp lý; Chi phí tang lễ hợp lý (tiền mua quan tài, đồ tang, khăn tang, hương, đèn, hoa, thuê xe tang và các chi phí tang lễ, hỏa táng nạn nhân theo phong tục tập quán, không yêu cầu bồi thường chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ, bốc mộ,…).

(iii) Chi phí cấp dưỡng cho những người mà nạn nhân có nghĩa vụ phải cấp dưỡng.

(iv) Ngoài ra còn phải chịu các án phí khác.

(v) người gây ra cái chết phải bồi thường một khoản về tinh thần.

TRẢ LỜI

Vui lòng nhập bình luận của bạn!
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây