Thủ tục bồi thường thiệt hại án oan trong tố tụng sẽ được giải quyết như thế nào? Mặc dù hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, nhưng tình trạng án oan sai còn xảy ra ở nhiều nơi. Vậy cần phải làm những thủ tục gì để được bồi thường thiệt hại án oan hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến việc oan sai. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này, bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin và giải đáp thắc mắc cho người đọc.
Contents
Oan sai có thể hiểu như thế nào?
- Công dân bị truy tố, khởi tố, bị bắt tạm giam, tạm giữ nhưng sau đó cơ quan tiến hành tố tụng (CQTHTT) đã ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án, và họ được trả tự do vì thời gian tạm giam, tạm giữ đã hết mà không chứng minh được cũng như không có bằng chứng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội, hoặc người đó chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự hoặc chứng minh được hành vi của người đó không cấu thành tội phạm (CTTP).
- Công dân đã bị truy tố, đưa ra trước Toà án để xét xử nhưng Toà án tuyên bố bị cáo không có tội hoặc bản án kết tội của Toà án cấp dưới bị Toà án cấp trên huỷ, và tuyên bố bị cáo không có tội.
- Các công dân bị truy tố, xét xử, bị kết án về một tội danh nghiêm trọng hơn so với tội danh mà thực sự đã phạm trên thực tế và bản án đã được Toà án cấp trên chỉnh sửa theo hướng nhẹ hơn.
Các vấn đề pháp lý liên quan đến oan sai
Theo quy định tại Điều 4 của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước:
- Việc giải quyết yêu cầu bồi thường được tiến hành một cách kịp thời, công khai, bình đẳng, thiện chí, trung thực, hợp pháp; được thực hiện trên cơ sở thương lượng giữa cơ quan giải quyết bồi thường và người yêu cầu bồi thường. Yêu cầu bồi thường thiệt hại án oan trong tố tụng hình sự do cơ quan quản lý trực tiếp người thi hành công vụ đã gây ra thiệt hại giải quyết.
- Người yêu cầu bồi thường thiệt hại án oan đã yêu cầu một trong các cơ quan giải quyết bồi thường được quy định tại khoản 7 Điều 3 của Luật này để giải quyết yêu cầu bồi thường và đã được cơ quan đó thụ lý giải quyết thì không được họ không được phép yêu cầu cơ quan có thẩm quyền khác để xử lý yêu cầu bồi thường, trừ các trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 2 Điều 52 của Luật này.
- Nhà nước giải quyết yêu cầu bồi thường sau khi có văn bản, tài liệu làm cơ sở cho yêu cầu bồi thường hoặc kết hợp xử lý yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự, tố tụng hành chính trước Tòa án đối với yêu cầu bồi thường trong khuôn khổ các hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án hình sự, thi hành án dân sự theo quy định của Luật này.
- Nếu bên bị thiệt hại có một phần lỗi trong việc gây ra thiệt hại thì Nhà nước chỉ bồi thường cái phần thiệt hại sau khi đã trừ đi phần thiệt hại tương ứng với phần lỗi đó của người bị thiệt hại
Trình tự, thủ tục yêu cầu bồi thường thiệt hại án oan
- Bước 1: Lập hồ sơ yêu cầu bồi thường
Nội dung bao gồm: Văn bản yêu cầu bồi thường thiệt hại; Văn bản làm căn cứ để yêu cầu bồi thường, trừ trường hợp người bị thiệt hại không được cung cấp hoặc không có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường; Giấy tờ chứng minh nhân thân của bên bị thiệt hại; Tài liệu, chứng cứ liên quan đến yêu cầu bồi thường (nếu có).
Người yêu cầu bồi thường thiệt hại án oan (sau đây gọi là người yêu cầu) phải trực tiếp nộp 1 bộ hồ sơ hoặc gửi qua đường bưu điện cho cơ quan giải quyết bồi thường hoặc nếu chưa xác định cơ quan giải quyết bồi thường thì gửi cho Sở Tư pháp.
- Bước 2: Tiếp nhận hồ sơ và xử lý
Nhận hồ sơ trực tiếp: Cơ quan giải quyết bồi thường thiệt hại án oan tiếp nhận và ghi vào sổ; cấp giấy xác nhận là đã nhận hồ sơ cho người yêu cầu.
Tiếp nhận hồ sơ qua đường bưu điện: trong thời hạn 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, cơ quan giải quyết bồi thường phải thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ biết đã nhận được hồ sơ.
- Bước 3: Thụ lý hồ sơ và cử ra người giải quyết bồi thường thiệt hại án oan
Thụ lý hồ sơ: Trong thời gian 2 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ, cơ quan giải quyết bồi thường sẽ phải thụ lý hồ sơ và cho vào sổ thụ lý.
Chỉ định người giải quyết bồi thường: Trong vòng 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, cơ quan giải quyết bồi thường phải cử ra người giải quyết bồi thường thiệt hại án oan
- Bước 4: Xác minh thiệt hại
Trong khoảng thời gian 15 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, người giải quyết bồi thường phải hoàn thành việc xác minh thiệt hại. Trường hợp mà có nhiều tình tiết phức tạp thì thời hạn giám định thiệt hại là 30 ngày kể từ ngày thụ lý hồ sơ.
- Bước 5: Thương lượng bồi thường
Trong vòng 2 ngày kể từ ngày hoàn thành báo cáo xác minh thiệt hại, cơ quan giải quyết bồi thường phải tiến hành thương lượng về vấn đề bồi thường thiệt hại. Việc thương lượng phải được hoàn thành trong thời gian 10 ngày kể từ ngày tiến hành thương lượng. Trong trường hợp có nhiều tình tiết phức tạp hơn, thời gian thương lượng tối đa là 15 ngày.
- Bước 6: Quyết định giải quyết bồi thường thiệt hại án oan
Ngay sau khi có biên bản kết quả thương lượng thì Thủ trưởng cơ quan giải quyết bồi thường sẽ ra quyết định giải quyết bồi thường và chuyển cho người yêu cầu bồi thường tại phiên thương lượng. Quyết định giải quyết bồi thường sẽ có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày trao cho người yêu cầu.
Trách nhiệm bồi thường thiệt hại án oan dựa trên quy định pháp luật
Khi có đủ các căn cứ dưới đây thì nhà nước có trách nhiệm bồi thường :
- Có được một trong các căn cứ xác định người thi hành công vụ có hành vi trái pháp luật đã gây ra thiệt hại và yêu cầu bồi thường tương ứng.
- Có thiệt hại thực tế của bên bị thiệt hại trong phạm vi trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
- Có mối quan hệ nhân quả giữa thiệt hại thực tế và hành vi gây ra thiệt hại.
Nếu bạn đang quan tâm đến các vấn đề pháp lý khác liên quan đến xử phạt hành chính, bạn có thể tham khảo thêm bài viết trên trang luật hành chính
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn
