Khi một hợp đồng vô hiệu thì các bên sẽ phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận và khôi phục lại tình trạng ban đầu. Nhưng khi thiệt hại xảy ra thì cần phải xác định trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu. Hôm nay Luật Hành Chính sẽ tổng hợp thông tin vế vấn đề này.
Contents
Căn cứ pháp lý bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu
Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên trong việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt các quyền, nghĩa vụ dân sự trên cơ sở tự nguyện.
Và khi các bên thỏa thuận với nhau các điều khoản trong hợp đồng, các bên sẽ đều mong muốn hợp đồng này phát sinh hiệu lực để nhằm thực hiện những mục đích nhất định và đjat được lợi ích của mỗi bên.
Tuy nhiên, trên thực tế cũng xảy ra nhiều trường hợp khiến cho hợp đồng vô hiệu và các bên không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng. Khi đó, hậu quả pháp lý khi hợp đồng vô hiệu giải quyết như thế nào? Bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu được xác định ra sao?
Điều 117 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:
- Chủ thể tham gia giao dịch có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự mà họ xác lập;
- Chủ thể tham gia giao dịch dân sự là hoàn toàn tự nguyện;
- Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự đó không vi phạm điều cấm của luật và không trái với đạo đức xã hội.
- Hình thức của giao dịch dân sự được xem là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự nếu luật có quy định.
Nếu khi xác lập giao dịch dân sự nhưng không đảm bảo tất cả các điều trên thì giao dịch dân sự bị vô hiệu. Khi một giao dịch dân sự vô hiệu thì không làm phát sinh, thay đổi hay chấm dứt quyền cũng như nghĩa vụ của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập. Các bên sẽ phải khôi phục lại tình trạng ban đầu và trả lại cho nhau những gì đã nhận.
Nếu giao dịch mới xác lập và chưa thực hiện thì các bên sẽ không thực hiện. Nếu đang thực hiện thì các bên sẽ không tiếp tục thực hiện hợp đồng. Pháp luật dân sự sẽ không công nhận cũng như bảo vệ các quyền và nghĩa vụ của các bên khi hợp đồng bị vô hiệu cho dù các bên đã thực hiện xong hợp đồng. Do đó, khi xác lập hợp đồng thì các bên cần phải tránh các trường hợp dẫn đến hợp đồng bị vô hiệu và không đạt được mục đích ban đầu. Cần lưu ý thêm là đối với những hợp đồng chính phụ thì cần phải hiểu hợp đồng chính không có hiệu lực thì cũng sẽ ảnh hưởng đến hiệu lực của các hợp đồng phụ, điều này được quy định tại Điều 407 Bộ luật dân sự 2015.
Nếu theo quy định về hoàn trả cho nhau những gì đã nhận này thì hoa lợi, lợi tức cũng phải khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi giao dịch. Trong khi, vào thời điểm trước khi giao dịch dân sự này được xác lập thì hoa lợi, lợi tức chưa tồn tại
Với quy định này của Bộ luật dân sự 2015, việc trả trả hoa lợi, lợi tức hay không sẽ phụ thuộc vào sự ngay tình hay không ngay tình của bên thứ ba cũng như các quy định về hoàn trả tài sản do chiếm hữu không có căn cứ pháp luật.
Có cần bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu không?
Vậy, nếu việc giao dịch dân sự vô hiệu mà gây thiệt hại thì giải quyết thế nào? Có phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu không?
Khoản 4 Điều 131 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về vấn đề bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu như sau: “Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường”. Như vậy, bên có lỗi gây ra thiệt hại sẽ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu. Trường hợp hợp đồng vô hiệu nhưng không do lỗi của bên nào thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp hợp đồng vô hiệu sẽ không phát sinh.
Về nguyên tắc thì bên có lỗi sẽ phải bồi thường. Tuy nhiên, có những trường hợp sẽ có xuất hiện lỗi của hai bên. Do đó, khi có lỗi của hai bên làm cho hợp đồng bị vô hiệu thì cần phải xác định mức độ lỗi để có thể xác định một cách chính xác trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo mức độ lỗi của các bên.
Nguyên tắc bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu
Người có lỗi khi hợp đồng vô hiệu sẽ phải bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu dựa vào mức độ lỗi của mình gây ra. Mức bồi thường thiệt hại do hợp đồng vô hiệu cụ thể là bao nhiêu sẽ được các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên không thể thỏa thuận được thì có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp về bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu.
Khi đó, Tòa án sẽ xác định mức bồi thường thiệt hại do vô hiệu hợp đồng dựa trên thiệt hại thực tế xảy ra và mức độ lỗi của bên gây thiệt hại đó. Người có quyền có thể yêu cầu người có lỗi dẫn tới hợp đồng vô hiệu phải bồi thường cho mình một khoản để bù đắp những thiệt hại cho lợi ích mà lẽ ra mình sẽ được hưởng do hợp đồng đã được ký kết mang lại, chẳng hạn như thiệt hại khi không ký kết được hợp đồng với đối tác khác.
Như vậy, Luật Hành Chính đã cung cấp cho các bạn những thông tin về bồi thường thiệt hại khi hợp đồng vô hiệu. Nếu các bạn quan tâm đến những vấn đề pháp luật thú vị khác thì có thể xem thêm các bài viết về chủ đề khác của chúng tôi!
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn
