Hiện nay, Bộ luật hình sự trước đây có chế tài xử lý việc sử dụng ma túy còn hiện nay thì không quy định. Việc sử dụng ma túy có thể bị áp dụng hình thức cai nghiện tại địa phương hoặc đưa đi cai nghiện bắt buộc tại trung tâm cái nghiện. Để hiểu rõ hơn về các trường hợp phải đi cai nghiện bắt buộc, các trường hợp phải cai nghiện tại địa phương bài viết dưới đây sẽ làm rõ hơn về nội dung này.

Các trường hợp bắt buộc phải đi cai nghiện?

Theo quy định pháp luật thì đối tượng áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc bao gồm các đối tượng cụ thể như sau:

Thứ nhất: Đối tượng để bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên đã bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà vẫn còn nghiện hoặc chưa bị áp dụng biện pháp này nhưng không có nơi cư trú ổn định.

Cụ thể quy định này được hiểu đối với những người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, trong thời hạn 02 năm kể từ ngày chấp hành xong quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy hoặc trong thời hạn 01 năm kể từ ngày hết thời hiệu thi hành quyết định áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy mà vẫn còn nghiện thì sẽ thực hiện để áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định pháp luật hiện hành theo Điều 96 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Điều 3 Nghị định 136/2016/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 221/2013/NĐ-CP quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Thứ hai: Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, có nơi cư trú ổn định, bị chấm dứt thi hành quyết định giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy.

Thứ ba: Người nghiện ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên, không có nơi cư trú ổn định.

Các trường hợp không áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cụ thể như sau: Người không có năng lực trách nhiệm hành chính; Người đang mang thai có chứng nhận của bệnh viện; Phụ nữ hoặc người duy nhất đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi được Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi người đó cư trú xác nhận.

Quy định về áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy?

Theo quy định pháp luật hiện nay thì thời hiệu để thực hiện áp dụng biện pháp đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là 03 tháng, kể từ ngày cá nhân thực hiện hành vi sử dụng ma túy trái phép lần cuối cùng bị phát hiện và lập biên bản. Trình tự, thủ tục lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được thực hiện theo quy trình như sau:

Khi cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền phát hiện ra người sử dụng ma túy trái phép, thì lực lượng Công an cấp xã nơi người đó có hành vi vi phạm là sử dụng ma túy sẽ tiến hành lập biên bản về hành vi sử dụng ma túy trái phép của người sử dụng ma túy đó và tiến hành xác minh, thu thập chứng cứ, tài liệu, để tiến hành lập hồ sơ để đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Trong trường hợp cá nhân, tổ chức phát hiện người sử dụng ma túy trái phép thì báo cho cơ quan Công an cấp xã nơi người có hành vi vi phạm để cơ quan có thẩm quyền tiến hành lập biên bản và xác minh, thu thập tài liệu, lập hồ sơ để xem xét thực hiện các biện pháp cai nghiện cho người sử dụng ma túy trái phép.

(i) Trong trường hợp người sử dụng ma túy trái phép cư trú tại xã, phường, thị trấn nơi xảy ra vi phạm tức nơi sử dụng ma túy và đã được giáo dục tại xã, phường, thị trấn do nghiện ma túy rồi thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

(ii) Trong trường hợp người sử dụng ma túy trái phép có nơi cư trú không thuộc xã, phường, thị trấn nơi xảy ra vi phạm thì bàn giao người và biên bản vi phạm cho cơ quan Công an cấp xã nơi người vi phạm cư trú để tiến hành lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Việc tiến hành bàn giao người sử dụng ma túy phải được lập thành biên bản, trong đó mỗi bên phải giữ một bản;

(iii) Trong trường hợp mà  chưa xác định được nơi cư trú ổn định của người sử dụng ma túy trái phép, thì tiến hành xác định nơi cư trú ổn định của người sử dụng ma túy trái phép đó. Thời gian tiến hành xác minh là trong thời gian 15 ngày làm việc, nếu trong trương hợp xác định được nơi cư trú ổn định thì sẽ tiến hành thực hiện theo quy định vừa nêu ở trên; còn nếu trong trường hợp mà không xác định được nơi cư trú ổn định thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định pháp luật.

Trong khi tiến hành quá trình điều tra và thụ lý các vụ việc vi phạm pháp luật thì cơ quan Công an cấp huyện hoặc cơ quan Công an cấp tỉnh phát hiện hành vi sử dụng ma túy trái phép hoặc dấu hiệu nghiện ma túy của người vi phạm thì tiến hành lập biên bản, xác minh, thu thập tài liệu và lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc với người đó:

(iv)) Trường hợp người vi phạm thuộc quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định 221/2013/NĐ-CP  thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định tại Khoản 1 Điều 9 Nghị định 221/2013/NĐ-CP. Hồ sơ được gửi cho phòng Tư pháp cấp huyện nơi người đó cư trú.

(v) Trường hợp người vi phạm thuộc quy định tại Khoản 2 Điều 3 Nghị định 221/2013/NĐ-CP thì lập hồ sơ đề nghị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định tại Khoản 2 Điều 9 Nghị định 221/2013/NĐ-CP. Hồ sơ được gửi cho phòng Tư pháp cấp huyện nơi cơ quan lập hồ sơ đóng trụ sở.

Thẩm quyền xác định người nghiện ma túy

Khi xác định một người nghiện ma túy thì người có đủ thẩm quyền để xác định người nghiện ma túy là bác sỹ, y sĩ, được cấp chứng nhận hoặc chứng chỉ tập huấn về chẩn đoán, điều trị cắt cơn nghiện ma túy do các cơ quan, tổ chức được Bộ Y tế giao tổ chức tập huấn và cấp chứng chỉ, đang làm việc tại: Các cơ sở y tế quân y, y tế quân dân y; các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của ngành công an; phòng y tế của cơ sở cai nghiện bắt buộc; phòng y tế của các cơ sở có chức năng tiếp nhận, quản lý người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định, trong thời gian lập hồ sơ để Tòa án nhân dân xem xét quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trạm y tế xã, phường, thị trấn; phòng khám đa khoa khu vực; bệnh viện cấp huyện trở lên và bệnh viện thuộc các bộ, ngành khác.

Thời hạn áp dụng biện pháp cai nghiên bắt buộc

Theo như những phân tích ở trên về các đối tượng phải áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc thì việc giúp cho việc cai nghiện thành công tại các cơ sở cai nghiện cũng cần một khoảng thời gian tương đối dài để có thể giúp con nghiện cai nghiện thành công. Một trong những vấn đề đó cũng đã được các cơ quan có thẩm quyền ban hành quy định cụ thể theo Điều 95 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 về thời hạn để áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc từ 12 tháng đến 24 tháng. Với mục đích áp dụng biện pháp xử lý hành chính đối với người có hành vi vi phạm pháp luật sử dụng ma túy thì các cơ sở cai nghiện trong thời hạn nêu trên vừa giúp đối tượng vi phạm chữa dứt về các cơn nghiện bên cạnh đó cũng vừa giúp các đối tượng nghiện ma túy học văn hóa, học nghề, lao động để rèn luyện bản thân.

• Mẫu quyết định áp dụng, không áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
• Đưa người đã có quyết định vào cơ sở cai nghiện bắt buộc
• Dưới 18 tuổi sử dụng ma túy đá có phải đi trại cai nghiện không?

Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest

1. Bài viết trong lĩnh vực pháp luật nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
2. Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết
3. Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.